NASA, Jüpiter'in Europa ve Satürn'ün Enceladus gibi buzlu uydularında 100 kilometre derinliğe sahip olduğu tahmin edilen okyanuslarda yaşam arayışını sürdürüyor. Jet İtki Laboratuvarı’nın SWIM projesi, avuç içi büyüklüğünde otonom su altı robotlarıyla bu okyanusları keşfetmeyi hedefliyor. Robotlar, nükleer enerjiyle çalışan "cryobot" cihazı sayesinde buz kabuğunun altına indirilecek. Sensörlerle donatılmış bu robotlar, suyun sıcaklık, basınç ve kimyasal bileşimini analiz edecek. Europa'nın 100 kilometre derinlikteki tuzlu okyanusu, Dünya'daki tüm okyanuslardan daha fazla su barındırıyor ve yaşam için umut vadediyor.
Jüpiter’in Europa ve Satürn’ün Enceladus gibi buzlu uyduları, kalın buz kabuklarının altında yaşamı destekleyebilecek geniş iç okyanusların bulunduğuna inanıldığı için şu anda dünya dışı yaşam arayışının ön saflarında yer alıyor. NASA, geçtiğimiz yıl Ekim ayında Europa’daki koşulları daha iyi anlamak için Europa Clipper adlı uzay aracını fırlattı ve şu anda bu buzlu uyduların iç okyanuslarını doğrudan keşfetmeye yönelik çeşitli Ar-Ge çalışmaları devam ediyor. OTONOM SU ALTI ROBOTLARI GÖNDERMEYİ PLANLIYOR Bu projelerden biri, NASA’nın Jet İtki Laboratuvarı (JPL) tarafından yürütülen SWIM (Bağımsız Mikro Yüzücülerle Algılama) adlı bir program. Program, yaşam belirtilerini aramak için buzlu uyduların iç okyanuslarına avuç içi büyüklüğünde otonom su altı robotlarını göndermeyi planlıyor.
Jüpiter ve Satürn’ün buzlu uydularının çoğunda, kalın buz kabuklarının altında geniş okyanusların bulunduğu düşünülüyor. Bu uydular, topluca "okyanus dünyaları" olarak adlandırılıyor. Bunlar arasında en ünlüsü ise Europa. Europa, yaklaşık 3 bin 120 kilometrelik bir çapa sahip, bu da Dünya’nın çapının yaklaşık dörtte biri büyüklüğünde. Yüzeyi, 3 ila 30 kilometre kalınlığında olduğu tahmin edilen kalın bir buz kabuğu ile kaplı.
Europa, eliptik bir yörüngeye sahip ve Jüpiter’in yerçekimi etkisiyle, gezegene yaklaştığında şekli değişiyor. Bu şekil değişikliği, gelgit ısınması adı verilen bir mekanizma ile Europa’nın iç kısmında büyük miktarda ısı üretiyor, bu da buzun bir kısmını eriterek kalın buz kabuğunun altında devasa bir iç okyanus oluşmasını sağlıyor. Europa’nın iç okyanusu tuzlu ve ortalama 100 kilometre derinliğinde olduğu tahmin ediliyor. Bu okyanusun toplam su hacmi, Europa Dünya’dan çok daha küçük olmasına rağmen, Dünya’daki tüm okyanusların toplam hacminin iki katı kadar.
Buna ek olarak, Jüpiter’in diğer uyduları Ganymede ve Callisto ile Satürn’ün Titan ve Enceladus uydularında da iç okyanusların bulunduğuna inanılıyor. Sıvı su, bildiğimiz anlamda yaşam için hayati önem taşıyor. Bu nedenle, okyanus dünyaları dünya dışı yaşam arayışının odak noktası konumunda.
SWIM projesinde önerilen otonom su altı keşif robotları son derece küçük. Kama şeklindeki bu robotlar yaklaşık 12 santimetre uzunluğunda. Cryobot adı verilen bir cihaz, robotları bu uyduların kalın buz kabuklarının altına taşıyacak ve bu süreçte nükleer enerji kullanarak buzu eritecek. Plan, kryobotun içine yaklaşık 50 robot yerleştirmek ve birkaç yıl süren bir yolculukla kalın buz kabuğunun altına nüfuz etmek.
Bu kadar fazla sayıda keşif robotu göndermenin avantajları var. Bunlardan biri, daha geniş bir alanın keşfedilebilmesi. Bir diğeri ise robotların ekipler halinde çalışarak aynı bölgeyi farklı yönlerden taraması, böylece gözlem verilerindeki hataların azaltılması.
Her robot, keşfettiği suların sıcaklık, basınç, asitlik, elektriksel iletkenlik ve kimyasal bileşimini ölçmek için sensörlerle donatılacak. Tüm bu sensörler, sadece birkaç milimetre kare büyüklüğünde bir çip üzerine monte edilecek. NASA’nın JPL’deki proje lideri Ethan Schaller, SWIM projesinin motivasyonunu şöyle açıklıyor: “İnsanlar, NASA’nın neden uzay keşfi için bir su altı robotu geliştirdiğini sorabilir. Bunun sebebi, güneş sisteminde yaşam aramak istediğimiz yerlerin olması ve yaşamın sıvı su gerektirdiğini düşünmemiz.”